Versnelling Regionale energie strategie
Het project Versnelling RES had als doel om:
- de energietransitie in Rivierenland te versnellen door toepassing van alternatieve warmtetechnieken zoals aquathermie
- innovaties aan te jagen
- draagvlak te verbeteren door inzicht te bieden in duurzame opwekking
- energiearmoede te voorkomen.
Daarnaast willen we de algemene RES-afspraken voor het opwekken van duurzame energie uit zon en wind realiseren. Het project is opgedeeld in vier deelprojecten, die hieronder worden toegelicht.
Versnelling RES Deelproject: Community Hub
Met dit deelproject maakten we een Community Hub voor inwoners om hen te informeren,betrekken en raadplegen over de energietransitie op straat-, buurt- en dorps-/stadniveau. Met ondersteuning van ESRI, provincie Gelderland en Energie Samen Rivierenland is een digitale omgeving gebouwd waarin projectinformatie over wind- en zonprojecten beschikbaar
is.
Het Energieportaal wordt in 2024 voortgezet en uitgebreid met een warmtemodule zodra voldoende data over de warmtetransitie beschikbaar is. Het portaal biedt ook mogelijkheden voor uitbreiding met modules over netcapaciteit en smart energy grids.
Versnelling RES Deelproject: Living Labs & Innovatie proeftuinen
We organiseerden living labs en Innovatie proeftuinen. De deelnemers hadden goede en relevante cases en waardeerden het programma met een 8,4. Door deze editie en de interactieve bijeenkomsten beseffen bestuurders en stakeholders dat out-of-the-box samenwerking essentieel is om de RES-doelen te behalen. Dit moet verder worden gestructureerd.
Diverse actoren werken aan de randvoorwaarden voor continuering. De belangrijkste aanbevelingen zijn:
- Continueren van de Stuurgroep Innovatieversneller Rivierenland om voortgang en professionalisering te bevorderen.
- Ondersteunen van bestaande cases om ondernemers verder te helpen.
- Structureel beleggen van regie en organiserend vermogen.
- Gezamenlijk zoeken en structureren van financiering voor zowel de korte als de lange termijn (minimaal 3 jaar).
Versnelling RES Deelproject: Bestrijden Energie armoede
Dit project begon in 2021 met de voorbereiding van een webinar over energiearmoede op 27 mei. In 2022 volgden twee werkbijeenkomsten voor gemeentemedewerkers van het duurzaamheids- en sociale domein. Hier werden maatregelen verkend om energiearmoede te voorkomen, in samenwerking met regionale initiatieven zoals het Energieloket Rivierenland en Schuldhulpmaatje.
De Energiebank Rivierenland werd opgericht om huishoudens in armoede via goedkope huurkoopleningen te helpen investeren in bijvoorbeeld het vervangen van energieslurpend witgoed, zonnepanelen, woningisolatie of deelname aan een collectief warmteproject. In 2022/2023 werden formele zaken geregeld, zoals de registratie van de stichting en het openen van een zakelijke bankrekening. Lokale kranten riepen op om energietoeslagen te doneren aan de Energiebank, wat de eerste inkomsten opleverde. Daarnaast werden fondsen aangevraagd bij het duurzaamheidsfonds van energiecoöperatie Betuwe-wind.
De Energiebank werkt samen met EnergieVitaal Rivierenland. EnergieVitaal onderzoekt eerst de mogelijkheden binnen gemeentelijke voorzieningen, waarna de fondsen van de Energiebank Rivierenland aanvullend zijn.
Versnelling RES Deelproject Thermische energie uit oppervlaktewater
Rivierenland heeft veel kleine kernen en weinig grote warmtebronnen. Om te voorkomen dat volledig elektrische oplossingen de norm worden, onderzoekt dit project alternatieve warmtebronnen zoals aquathermie. De warmtepilot Enspijk bood praktijkervaring. Een kenniskring werd opgezet voor leerervaringen en inzichten werden gedeeld met een brede groep geïnteresseerden binnen en buiten de regio. Instrumenten zijn ontwikkeld om de
relatie tussen warmte en elektriciteitsverbruik te verduidelijken.
Concrete resultaten:
- Onderzoek ‘Aquathermie uit de Linge voor Enspijk’ door DNV/Rinver
- Filmpje over Duurzame Warmte Enspijk
- Warmtegame Rivierenland
- Kennisuitwisselingen tijdens Regio Deal dagen en raadsbijeenkomsten
Betrokken partners zetten hun samenwerking voort met een integrale financieringstafel. Adviesbureau Innoforte heeft begin 2024 een technisch conceptontwerp opgesteld. De benodigde investeringen zijn uitdagend maar representatief voor kleine kernen. De financieringstafel zoekt naar oplossingen voor collectieve duurzame warmtevoorzieningen en maakt een overzicht van de belangrijkste financiële opties.
Voor twee extra pilots, gefinancierd met middelen toegekend in juli 2023, zijn de eerste stappen gezet. De uitvoering start in 2024. De leeromgeving wordt voortgezet en gefaciliteerd door RES FruitDelta Rivierenland onder het Nationaal Programma Lokale Warmte.